Cuốn sách “Làng quê đang biến mất”

Ảnh: Thái Nguyễn

“Sau vài năm bận rộn, trước Tết, tôi vừa cùng đứa con trai út có chuyến về lại quê cũ, cách trung tâm Thủ đô chưa đầy ba chục ki lô mét, để cảm nhận thấy rất rõ: làng quê của chúng ta đang biến mất!”

Đó là những lời mở đầu cuốn sách mới nhất của nhà văn Tạ Duy Anh, và cũng là những sự thật được truyền tải đến độc giả thông qua cuốn sách “Làng quê đang biến mất”. Đây là tâm huyết của một nhà văn trước những vấn đề gây nhức nhối cho xã hội, đang tồn tại trong rất nhiều lĩnh vực của đời sống.

Cuốn sách là tập hợp 66 bài viết về các vấn đề xảy ra trong đời sống xã hội thời gian qua. Đó là chuyện Thầy thuốc vô cảm trước nỗi đau và sự tuyệt vọng của bệnh nhân nghèo. Đến lãnh đạo ngành điện vô cảm trước hàng ngàn nhà dân bị ngập bởi nước hồ thủy điện. Với tinh thần "thuốc đắng dã tật”, Tạ Duy Anh xoáy sâu và đưa ra những bình luận theo góc nhìn cá nhân.

Bắt đầu cuốn sách bằng một thực tế khó thay đổi - đô thị hóa nông thôn, tác giả đã không ngại va chạm khi đề cập đến nhiều chủ đề nhức nhối. Đó có thể là chuyện mạng chó mạng người, kinh doanh hiếu hỉ, rược độc… cho tới chuyện đừng để Phật bỏ chùa, chuyện Đàn Xã Tắc, chuyện sửa quốc ca, đổi tên nước… Tác giả Tạ Duy Anh mượn những chuyện mắt thấy tai nghe ấy, phê phán thói vô cảm đang ngày càng phổ biến hơn. 

Liệu có phải bây giờ những chuyện xấu, những vấn đề xã hội đáng lo ngại đó mới bị phơi bày? Hay đó là bản chất của người Việt?

Thoáng nhìn vào những vấn đề tưởng chừng như rất quen thuộc đó, chúng ta chợt nhận ra rằng, hoá ra bản thân mình lại có nhiều vấn đề như vậy. Tạ Duy Anh đã tinh tế và khéo léo xử lý các chi tiết tưởng chừng như nhỏ bé, quen thuộc mà ta thường bỏ qua. Từ đó gióng lên hồi chuông báo động về một xã hội đang dần dần băng hoại từ nền tảng. Một hồi chuông, có lẽ là vào đúng thời điểm nhất.

Cuốn sách này hầu như bao trùm toàn bộ những vấn đề của một xã hội Việt Nam đang loay hoay tìm kiếm giải pháp, khi đứng trước sự du nhập ồ ạt của văn hoá ngoại lai. Không chỉ vậy, tác giả còn tiến thêm một bước khi phần nào gợi mở ra những lối thoát, bằng cách nói nhiều ẩn ý được che đậy dưới vỏ bọc ngôn từ. Nếu người đọc tinh ý sẽ nhận ra đây chính là điều làm nên sự thú vị khi đọc cuốn sách này.

“Làng quê đang biến mất” đã đi ra ngoài khuôn khổ của một tập tiểu luận hay một cuốn tạp văn thông thường, mà bước vào địa hạt của những bài phản biện xã hội xuất sắc. Xuất hiện trong thời điểm những cuốn sách về tình yêu, những tản mạn ngắn về cuộc sống đang lên ngôi, “Làng quê đang biến mất” như một cơn gió lạ, mang trong mình những vấn đề đầy tính thời sự. Có lẽ vào thời điểm hiện tại, cuốn sách thực sự xứng đáng có một vị trí trung tâm trên giá sách của người đọc, bởi những gì nó chứa đựng, cũng như những điều sẽ đọng lại trong lòng độc giả.